Recensie: Het schaduwjaar – Kim Liggett

De YA-versie van The Handmaid’s Tale, zo kun je Het schaduwjaar van Kim Liggett het beste omschrijven. In de streng religieuze maatschappij in het boek zijn vrouwen tweederangs burgers en moet je als je 16 jaar bent een jaar lang overleven in de wildernis. Dat jaar wordt ‘het genadejaar’ genoemd, maar het jaar is zo duister dat ‘het schaduwjaar’ passender is. Dit vond ik van het boek, dat inmiddels best een hype is in YA-land.

Liever als ongetrouwde vrouw werken op het land, dan trouwen en gedwongen kinderen krijgen

In de nare wereld waarin Het schaduwjaar zich afspeelt, volgen we Tierney James. De vader van Tierney is dokter/apotheker en heeft daarmee een hoge functie in de samenleving. De moeder van Tierney werkt niet, want vrouwen die getrouwd zijn en kinderen hebben gekregen mogen niet werken. Ze zorgt daarom thuis voor haar jongere zusjes. Tierney zelf is best opstandig, zo ziet ze haar beste vriend bijvoorbeeld in het geheim. Ze droomt verder van een beter leven (ze heeft er zelfs visioenen over) en wil niet meer dat vrouwen als tweederangs burgers worden beschouwd. En ze wil al helemaal niet trouwen. Als ze moet kiezen, wil ze het genadejaar overleven en als ongetrouwde vrouw werken op het land. Liever dat dan gedwongen kinderen (het liefst zonen) krijgen.

‘Tierney spreekt haar vooruitstrevende gedachten nooit uit, dat kan simpelweg niet omdat je voor ieder klein dingetje kan worden opgepakt of zelfs worden opgehangen’

Tierney spreekt haar vooruitstrevende gedachten nooit uit, dat kan simpelweg niet omdat je voor ieder klein dingetje kan worden opgepakt of zelfs worden opgehangen. Het zit namelijk zo: in de samenleving waarin het boek zich afspeelt, staan vrouwen en meisjes ver onder mannen. De mannen geloven dat de vrouwen een bepaalde kracht hebben, een soort magie om mannen te verleiden en andere vrouwen gek te maken van jaloezie. Die magie zit in de huid van jonge vrouwen. Vandaar dat ‘het genadejaar’ bestaat. In dat jaar kunnen alle zestienjarige meisjes hun magie kwijtraken in de wildernis, ver weg van de mannen.

Deze ‘wijsheden’ zijn gebaseerd op een verhaal uit de Bijbel, die ongeveer elke zondag in de kerk opnieuw wordt verkondigd. Zoals Tierney zelf goed verteld: ‘Ze noemen ons het zwakke geslacht. Elke zondag in de kerk wordt dat erin gehamerd, dat het allemaal Eva’s schuld is omdat ze haar magie niet uitbande toen ze de kans had, maar toch begrijp ik nog steeds niet waarom de meisjes er zelf niets over te zeggen hebben.’

De gruwelijke wereld van het genadejaar

Als je de fictieve wereld een beetje begrijpt, wordt het steeds spannender. Tierney is namelijk 16 en moet dit jaar meedoen aan het genadejaar. Daar is geen ontkomen aan. Na de sluierdag, waarop 10 meisjes uit het jaar letterlijk een sluier krijgen een een belofte van een man om met ze te trouwen, worden de meisjes gezamelijk meegenomen door een paar wachters. Alle meisjes, gehuld in een jurk en een rood lint in hun vlecht, lopen dan kilometers het bos door. Waarheen? Dat weet niemand. En als lezer weet je dat ook niet. Dat maakt het extra spannend en heel avontuurlijk. Het voelt daardoor echt alsof je naast Tierney loopt, op weg naar een mysterieuze plek.

‘Ik ben precies hetzelfde meisje als gisteren, maar nu ik schoongeboend in deze belachelijke jurk gehesen ben en een rood lint draag, ben ik opeens vreselijk zichtbaar geworden voor de mannen en vrouwen van Garner County, als een exotisch dier, een bezienswaardigheid’
– Uit: Het schaduwjaar

Zoals Tierney zelf constateert: ‘Ons hele leven al bereiden we ons voor op dit moment. Het genadejaar is niet langer een verhaal, een mythe, iets wat ooit een keer al gebeuren. Ooit een keer is nu’. En dat genadejaar, MIJN HEMEL. Eigenlijk werd ik al vanaf het begin af aan meegezogen in dit boek, maar toen het genadejaar aanbrak kon ik helemaal niet meer stoppen met lezen. Je moet gewoon weten wat gaat gebeuren en hoe het zal aflopen. Of het ooit nog goedkomt. Of Tierney überhaupt levend terugkeert. Welke meisjes het zullen overleven.

‘Kim Liggett schrijft op een hele indringende manier en laat haar fictieve wereld zo echt voelen, dat je er soms de rillingen van krijgt’

Hoewel ik aardig wat dingen zag aankomen, ben ik wel erg te spreken over Het schaduwjaar. Kim Liggett schrijft op een hele indringende manier en laat haar fictieve wereld zo echt voelen, dat je er soms de rillingen van krijgt. Ik kan dit boek alleen maar omschrijven als intens. Toch miste ik die intensiteit bij het slot van het boek. Ik had verwacht dat het einde heel erg schokkend zou zijn, omdat iedereen op Instagram er zo laaiend enthousiast over was, maar het einde viel tegen. Ik miste het vuurwerk. Ondanks dat ben ik wel erg benieuwd naar meer van Kim Liggett. De laatste pagina’s hinten in ieder geval al naar een tweede deel, dus fingers crossed! (En omg, dit boek wordt ook nog verfilmd. Daar kijk ik erg naar uit!)

Cijfer: 7,5
Sterren: 4

Het Schaduwjaar | Auteur: Kim Liggett | Vertaling: Merel Leene | Uitgeverij: Best of YA