Recensie: De dwaler – Roos van Rijswijk

Ik las De dwaler van Roos van Rijswijk. De titel van deze verhalenbundel omschrijft ook hoe je je als lezer voelt: een dwaler, iemand die door de verhalen heen doolt, observeert, manoevreert, naast personages loopt. Dit vond ik van deze bundel.

Tussen aards en ongrijpbaar

Een van de verhalen waar ik het liefst, zij het een beetje angstvallig, in ronddwaalde is Het beest van Ravensberg. We volgen Walter Ravensberg, een wetenschapper die bezig is met een luguber project dat doet denken aan het monster dat Frankenstein schiep. Als het monster tot leven komt en het Walter niet met ‘anemoon’ aanspreekt, zoals hij had geprogrammeerd, maar met zijn volledige naam, schrikt hij. Het verhaal beslaat slechts acht pagina’s, maar ik werd volledig meegezogen. Je zou het als Frankenstein met een flinke dosis Black Mirror kunnen omschrijven, want anders dan in de tijd van Mary Shelley is er technologisch veel meer mogelijk. Dat maakt het beklemmend en zet aan tot nadenken over technologische ontwikkelingen, maar misschien nog wel meer over het leven in eigen hand nemen, je eigen gemaakte creatie liefde en aandacht geven.

‘Van Rijswijk doorgrond haar personages tot op het bot en laat je als lezer dwalen tussen het aardse en het ongrijpbare’

Een ander Black Mirror-achtig verhaal in deze bundel is Seven Year Itch, waarin personages Ans en haar zoon Jopie een zwart ei in de kamer hebben staan. Het zwarte ei is de uSoul, waar het bewustzijn van hun man/vader Ed in is geüpload. Zoon Jopie, twaalf jaar en lopend op kunstbenen, praat regelmatig met zijn digitale vader. Ans had Ed nog proberen tegen te houden, vond het een twijfelachtig idee, maar hij was vastberaden om zo eeuwig te blijven leven.

Poëtisch taalgebruik & surrealisme

Voor mij laten deze twee verhalen goed zien hoe de bundel in elkaar zit. Van Rijswijk doorgrond haar personages tot op het bot (of tot op de enen en nullen, zoals in het geval van Ed) en laat je als lezer dwalen tussen het aardse en het ongrijpbare. Het voelt voortdurend of er een onverwachte wending kan komen, ook al lees je soms in eerste instantie een alledaagse scène. De technologische of futuristische elementen gaan hand in hand met universele ergernissen, dat maakt de bundel heel intrigerend.

‘Sommige verhalen lezen als een gedicht, anderen zie je zo op een spoken word-podium voor je’

Ook deed De dwaler me ergens denken aan Een man met goede schoenen van Rob van Essen, omdat ook hij surrealistische verhalen schrijft en omdat Van Rijswijk net zo trefzeker schrijft als Van Essen. Je merkt dat er goed over zinnen is nagedacht. Daarnaast is Roos van Rijswijk heel poëtisch in haar taalgebruik, sommige verhalen lezen als een gedicht, anderen zie je zo op een spoken word-podium voor je. Precies de juiste toon voor deze veelal surrealistische verhalen, want door het deinende ritme wordt je nog meer meegevoerd. Kortom: De dwaler is een fascinerende bundel en elk verhaal is raak. Ik ben fan! Vier sterren.