Recensie: Planeet Paranoia – Matt Haig

De boeken van Matt Haig zijn echt mijn ontdekking van 2018. Na zijn roman Het Eeuwige Leven wilde ik namelijk dolgraag meer lezen van hem. Te beginnen met zijn nieuwste non-fictie: Planeet Paranoia. Dit vond ik ervan.

Hier gaat Planeet Paranoia over

De wereld knoeit met onze geest. De mate van stress en angst neemt toe. Een snelle, gejaagde planeet zorgt voor een snel en gejaagd leven. We zijn meer verbonden, maar voelen ons steeds eenzamer. En we worden aangemoedigd om ons zorgen te maken over alles, van de wereldpolitiek tot onze BMI. Na jaren van depressie en paniekaanvallen, werd het voor Matt Haig tijd om stil te staan. Hij ging op zoek naar de link tussen wat hij voelde en de wereld om hem heen.

Een schets van de wereld van nu

In Engeland staat Notes on a Nervous Planet momenteel op nummer 1 in de bestsellerlijsten. Hier hoor ik nog bizar weinig over de vertaling van het boek, genaamd Planeet Paranoia. Daar moet verandering in komen, want deze non-fictie is namelijk waanzinnig goed. Matt Haig bewees al eerder met Redenen Om Te Blijven Leven, een boek over zijn depressie en angsten, dat hij als geen ander non-fictie kan schrijven. Planeet Paranoia is wederom autobiografisch, zo lees je bijvoorbeeld over dat Matt een paniekaanval kreeg in een winkelcentrum of dat hij zich kwaad maakt over reacties op Twitter, maar het is vooral een schets van de wereld van nu.

‘Deze non-fictie is waanzinnig goed’

De vraag die in dit boek centraal staat is: hoe kunnen we in een krankzinnige wereld leven zonder zelf krankzinnig te worden? Dat wil zeggen in een wereld waarin politici met krankzinnige denkbeelden de macht hebben (Trump bijvoorbeeld), waarin onwijs veel mensen kampen met psychische klachten, stress hebben aan de orde van de dag is en je gebombardeerd wordt door slecht nieuws. Matt staat bij ieder onderwerp stil, haalt wetenschappelijk onderzoek aan, vertelt over eigen ervaringen en probeert in elk hoofdstuk de link te leggen tussen zijn gevoel en de wereld zelf. Hij doet dat heel ingenieus, door laag voor laag te bespreken en niet in moeilijke taal te vervallen. Petje af, kan ik wel zeggen.

Wat ik zelf het meest interessant vond & eyeopeners

Het boek begint ongeveer met het feit dat de veranderingen in de wereld van de afgelopen eeuwen in zo’n rap tempo zijn gegaan, dat het amper bij te houden is. ‘Het is een soort exponentieel stijgende curve waar zelfs een professionele skateboarder van zou terugschrikken. Verandering mag dan wel een constante zijn, de snelheid van verandering is dat niet.’ Ik wist dit wel, maar schrok er toch van toen ik het las. De veranderingen op technologisch gebied (internet, televisie, drones, smartphones en noem maar op) spreken voor zich, maar daarbij komen veranderingen op sociaal, politiek, economisch en ecologisch gebied. En wow: er is inderdaad verschrikkelijk veel gebeurd in korte tijd. Die intensiteit van de verandering, zo stelt Matt Haig hier, kan een schok voor het systeem betekenen. Niet alleen op individueel niveau, het kan effect hebben op hele samenlevingen. Kortom: de wereld is veranderd, en dat is niet altijd positief.

‘De eyeopeners bleven maar komen tijdens het lezen’

Dat Matt Haig vertelt dat die intensiteit van verandering niet alleen op individueel niveau schokkend kan zijn, maar ook op maatschappelijk niveau vond ik echt een eyeopener. En die eyeopeners bleven maar komen terwijl ik het boek las. Tijdens het hoofdstuk over waarom paniekaanvallen vaak gebeuren in supermarkten (erg herkenbaar), tijdens een zin waar ik een sticky note bij plakte om het terug te lezen (‘vergelijk de slechtste periodes van je leven niet met de beste van anderen’) en gedurende nog veel meer stukken in dit boek. Deze non-fictie lijkt in eerste instantie als best ‘veel’ om te lezen – even de hele chaotische wereld bespreken doe je niet 1-2-3 – maar het valt honderd procent mee. Het is juist toegankelijk, het leest gemakkelijk én je steekt er ongelofelijk veel van op. Een absolute must-read.

Mijn eindoordeel over het boek

Ga ik dit boek vijf sterren geven? Jazeker. Vijf sterren voor Planeet Paranoia. Koop dat boek en lees het, want het is zó interessant en geeft je meer inzicht in de chaotische wereld van vandaag de dag. En dat is precies wat we nodig hebben nu.

Heb jij al iets gelezen van Matt Haig? Laat me dan zeker even weten wat je daarvan vond.