Recensie: Specht En Zoon – Willem Jan Otten

Op aanraden van Riemmelth op Twitter begon ik het jaar met het literaire boek Specht En Zoon van Willem Jan Otten. Het enige wat ik wist: dit verhaal lees je vanuit het perspectief van een schildersdoek. En ja, dat lees je goed. EEN SCHILDERSDOEK. Ik was dus enorm nieuwsgierig naar dit verhaal, vooral daarom. Maar het plot bleek ook interessant genoeg. Dit vond ik verder van Specht En Zoon.

In het kort: Specht En Zoon

Een jonge schilder, in de mode vanwege zijn rake portretten, krijgt een opdracht die anders is dan alle voorgaande: schilder een gestorven jongen. ‘Je redt er een leven mee,’ zegt de steenrijke vader van de jongen. De schilder weet dat hij zichzelf zal moeten overtreffen. Wie was de jongen? Waarom is hij dood? Waarom komt de vader het schilderij niet afhalen?

Een interessant plot & het perspectief wordt bijna vanzelfsprekend

Het draait in dit boek allemaal om schilder Felix Vincent. Hoewel je het gehele boek vanuit het perspectief van een schildersdoek leest, kom je veel over Felix te weten. Zo is hij een aankomend kunstenaar, heeft hij een vriendin en schildert hij het liefst in zijn atelier. Als hij een groot schildersdoek haalt bij een hobbywinkel en dat in zijn atelier neerzet, begint het verhaal pas echt. Het doek beschrijft namelijk alles, net alsof het een persoon is. Dat is in het begin behoorlijk vaag, maar daarna wordt het bijna iets vanzelfsprekends. Alsof het normaal is dat een doek kan praten.

‘Als lezer weet je heel weinig, waardoor je door wilt lezen om antwoorden te krijgen’

In het atelier komt een man langs, genaamd Specht. Hij wil een portret laten schilderen door Felix Vincent. Niet van hemzelf, maar van zijn zoon. Het blijkt dat zijn zoon is overleden toen hij nog jong was. Er zijn dus alleen foto’s van hem en een video. Door het schilderij van Felix Vincent hoopt Specht zijn zoon als het ware weer tot leven te wekken. Met een flinke som geld zorgt Specht ervoor dat Felix zijn eerste portret van een overleden persoon maakt. Een behoorlijke klus, maar het wordt nog erger als er allerlei zaken aan het licht komen over Specht en zijn zoon. Helemaal als hij het portret niet meer komt ophalen. Klinkt allemaal een beetje thriller-achtig, en dat is het ook wel een beetje. Als lezer weet je heel weinig, waardoor je door wilt lezen om antwoorden te krijgen. Wat is er gebeurd met zijn zoon? Waarom is hij dood?

Een gelaagd boek met thema’s als leven, dood en schepping

Toch kwam ik er al snel achter dat dit een heel gelaagd boek is. Het draait niet om het plot alleen – wat er gebeurd is met de zoon van Specht, etcetera. Er zijn namelijk veel onderliggende thema’s. De belangrijkste thema’s zijn religie, leven en dood. Willem Jan Otten combineert alles in dit boek, waardoor het bijvoorbeeld over schepping gaat. Denk aan het doek dat eerst wit was, en daarna een persoon wordt. Maar ook het simpele feit dat Felix en zijn vriendin een baby willen.

‘Specht En Zoon is een heel gelaagd boek’

Ook merkte ik dat het boek om relaties tussen mannen draait. Om de relatie tussen de homoseksuele Specht en zijn zoon Singer, maar ook een relatie tussen Felix Vincent met een vriend die hij vroeger had. Die vriend wilde meer, was misschien zelfs verliefd op hem, maar Felix kapte al het contact meteen af. Later gaat het ook nog over Felix en zijn pasgeboren zoon. Heel interessant. Ik vond het ook fijn om te lezen allemaal. Toch had ik niet enorm veel binding met de hoofdpersoon; iets wat ik normaal wel op prijs kan stellen. Daardoor vond ik het boek soms wat minder.

Het eindoordeel

Al met al vond ik Specht En Zoon erg bijzonder. De thema’s zijn uitermate interessant en het is dan ook niet gek dat dit boek in 2005 de Libris Literatuurprijs won. Toch vond ik de personages in het boek wel apart. Ik had er persoonlijk niet veel binding mee en begreep niet alle acties die ze deden. Maar goed: het boek heeft me wel erg verrast. Het boek was leuker dan ik dacht. Ook vond ik het perspectief van het schildersdoek eigenlijk heel goed passen bij het verhaal. In het begin is het even vreemd, na een paar hoofdstukken leef je met het doek mee alsof het ook een personage is in het verhaal (wat het in zekere zin ook wel is.)

Ik geef het boek in ieder geval drie sterren. Je merkt goed dat het een literaire roman is. Niet alle lezers zullen direct alle thema’s eruit halen en alles direct snappen. Met momenten vond ik het ook vaag en snapte ik niet wat de schrijver met een scene wilde zeggen. Achteraf werd me gelukkig veel duidelijk, maar sommige dingen bleven voor mij toch onbeantwoord. Kortom: een literair werk dat misschien niet voor iedereen is weggelegd. Het leest daarentegen wel makkelijk, al is de gelaagdheid dus minder makkelijk te begrijpen.